NAJČEŠĆA PITANJA I ODGOVORI
Finansiranje političkih stranaka
1. Da li se Zakon o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12) primjenjuje samo na državnom nivou ili se odnosi i na sve ostale izborne nivoe?
3. Da li se Zakon o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12) odnosi na finansiranje političkih stranaka iz budžeta općina?
4. Da li politička stranka koja je na izborima za općinsko vijeće osvojila mandate, a čiji su vijećnici istupili iz stranke, ima pravo na sredstva iz budžeta propisana Zakonom o finansiranju političkih stranaka.
5. Ko je odgovoran za neprovođenje еntitеtskog zakona o finansiranju političkih stranka, odnosno Zakona o finansiranju političkih stranaka iz budžeta Republike, grada i općine?
6. Da li se politička stranka može finansirati od izdavačke djelatnosti, prodaje propagandnog materijala i organizovanja stranačkih aktivnosti, tokom cijele kalendarske godine, te koje su to stranačke manifestacije?
7. Da li političku stranku mogu donirati privatna preduzeća koja su sa organima izvršne vlasti na svim nivoima u Bosni i Hercegovini poslovala mimo sistema javnih nabavki usluga, roba i radova.
Zakon o finansiranju političkih stranaka se primjenjuje na političke stranke, koje su u skladu sa članom 2. Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12) registrovane kod nadležnog suda u bilo kojem entitetu, s ciljem provođenja političkih aktivnosti i ostvarivanja političkih ciljeva.
2. Da li su jedinice lokalne uprave i samouprave dužne uskladiti svoje propise sa odredbama Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12) i da li su dužne implementirati odredbu člana 7. pomenutog Zakona.
Političke stranke, u skladu sa odredbom iz člana 3. stav (1) tačka e) Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12), mogu se finansirati iz budžeta BiH, entitetskih budžeta, kantonalnih budžeta i budžeta Brčko Distrikta BiH, te budžeta drugih jedinica lokalne uprave i samouprave, u skladu sa entitetskim zakonima.
Članom 7. Zakona o finansiranju političkih stranaka propisana je raspodjela sredstava za finansiranje političkih stranaka, odnosno koalicija političkih stranaka i nezavisnih kandidata zastupljenih u Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine i parlamentarnih grupa, odnosno klubova poslanika i delegata u Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine.
U skladu sa odredbom iz člana 7. stav (6) ovog Zakona, Zajednička komisija za administrativne poslove Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine će svojim aktima detaljnije regulisati raspodjelu sredstava iz ovog člana, kontrolu trošenja i druga finansijska pitanja u vezi s provođenjem ovog Zakona.
S tim u vezi, pitanje izdvajanja i raspodjele sredstava iz budžeta jedinica lokalne uprave i samouprave za finansiranje političkih subjekata reguliše se njihovim aktima.
Političke stranke mogu se finansirati na način kako propisuje član 3. stav (1) tačka e) Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12), odnosno, politička stranka može da obezbijedi sredstva iz budžeta BiH, entitetskih budžeta, kantonalnih budžeta i budžeta Brčko Distrikta BiH, te budžeta drugih jedinica lokalne uprave i samouprave, u skladu sa entitetskim zakonima.
U članu 7. stav (3) Zakona o finansiranju političkih stranaka propisan je način raspodjele sredstava budžeta BiH političkim strankama, odnosno koalicijama političkih stranaka, na način da se:
- 30% sredstava dijeli jednako svim političkim strankama, odnosno koalicijama političkih stranaka koje su osvojile mandate,
- 60 % sredstava dijeli prema broju poslaničkih, odnosno delegatskih mandata, koje svaka politička stranka, koalicija političkih stranaka, odnosno nezavisni kandidat ima u trenutku dodjele mandata,
- 10% ukupnog iznosa raspoređuje parlamentarnim grupama srazmjerno broju poslaničkih, odnosno delegatskih mjesta koja pripadaju manje zastupljenom spolu.
Član 7. stav (6) Zakona o finansiranju političkih stranaka propisuje da će Zajednička komisija za administrativne poslove Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine svojim aktima detaljnije regulisati raspodjelu sredstava iz ovog člana, kontrolu trošenja i druga finansijska pitanja u vezi sa provođenjem ovog Zakona.
Analognim tumačenjem navedenih odredaba Zakona proizlazi da bi detaljan način raspodjele sredstava iz budžeta općina, za finansiranje političkih stranaka, odnosno koalicija političkih stranaka i nezavisnih kandidata, odnosno klubova poslanika i delegata, trebao biti regulisan aktima općinskog vijeća.
Politička stranka u skladu sa odredbom iz člana 3. stav (1) tačka e) Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12), može se finansirati iz budžeta BiH, entitetskih budžeta, kantonalnih budžeta i budžeta brčko Distrikta BiH, te budžeta drugih jedinica lokalne uprave i samouprave, u skladu sa entitetskim zakonima.
S tim u vezi, pitanje izdvajanja i raspodjele sredstava iz budžeta općine, za finansiranje političkih stranaka, reguliše se aktima općinskog vijeća.
Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine, u skladu sa odredbama Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12), nije nadležna za tumačenje niti provođenje entitetskih propisa kojima je regulisano finansiranje političkih stranaka, a samim time ni Zakona o finansiranju političkih stranaka iz budžeta Republike, grada i općine („Službеni glаsnik Rеpublikе Srpskе“, brој 65/08).
U vezi sa navedenim, smatramo da Nаrоdna Skupština Rеpublikе Srpskе i organi lokalne zajednice trebaju postupiti u skladu sa svojim propisima.
U skladu sa odredbom iz člana 3. stav (1) tačka c) Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj: 95/12), politička stranka može obezbijediti sredstva od izdavačke djelatnosti, prodaje propagandnog materijala i organizovanja stranačkih manifestacija.
Obzirom da zakonom nisu striktno propisane vrste manifestacija od kojih politička stranka može ostvarivati prihod, niti je propisano u kom periodu se mogu organizovati, smatramo da politička stranka može organizovati manifestacije kojima se ne narušava zakonska odredba iz člana 2. Zakona o finansiranju političkih stranaka, odnosno definicija i djelatnost političke stranke.
Odredbom člana 8. stav (4) Zakona o finansiranju političkih stranaka, pravnim licima koja sa organima izvršne vlasti na svim nivoima u Bosni i Hercegovini imaju sklopljen ugovor o javnim nabavkama, u skladu sa propisima o javnim nabavkama u Bosni i Hercegovini, čija vrijednost ugovora prelazi iznos od 10.000,00 KM, zabranjeno je da finansijski pomažu političke stranke.
8. Da li političke stranke mogu koristiti kancelarijske prostore u vlasništvu jedinica lokalne samouprave po privilegovanim uslovima, odnosno bez plaćanja zakupnine.
U skladu sa odredbom člana 8. stav (2) Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni glasnik BiH“ broj 95/12), besplatno korištenje poslovnih prostorija koje su u državnom vlasništvu, odnosno vlasništvu entiteta, kantona, Brčko Distrikta BiH, te gradskih i opštinskih organa, a koje političke stranke koriste na osnovu odluke nadležnog organa, ne predstavlјa zabranjeni prilog političkim strankama.